Tęczowa koszulka to symbol LGBT? Ktoś o tym słyszał?

Zanim przejdziemy do ostatecznej odpowiedzi musimy trochę polawirować, skąd w obecnym społeczeństwie nie tylko małej wioski, takiej jak Czarnowiec, ale również w mieście Rzekuń czy aglomeracji Ostrołęka, istnieje opinia, że tęcza jest symbolem czegoś tam…

Dziś rozpoczęły się historyczne PIERWSZE na kontynencie afrykańskim Mistrzostwa Świata w Kolarstwie Szosowym. Dokładną areną zmagań najlepszych na świecie kolarzy szosowych jest stolica Rwandy – Kigali.

Fani sportu, szczególnie fani kolarstwa, którzy śledzą kariery najlepszych zawodników świata kojarzą wielkie nazwiska polskich zawodników takie jak: Królak, Szurkowski, Szozda, Mytnik, Lang, Piasecki, czy takie nazwiska już dla młodszego pokolenia kibiców – Włoszczowska, Majka, Kwiatkowski, Niewiadoma.
Przy tej okazji dodać należy, że może nie z Czarnowcem, na pewno nie z Czarnowcem ale z nam pobliską Ostrołęką był do ostatnich swoich dni związany najlepszy Polski kolarz wszech czasów Ryszard Szurkowski. Pisałem o tym na stronie kolarstwoostroleckie.pl (chwilowe problemy hostingowe). Zamieścił ten artykuł również portal moja-ostroleka.pl. Zapraszam do lektury. Tu również jest napisane o „tęczowym” Ryszardzie Szurkowskim.

Co jeszcze jest ważne, warte przypomnienia dla osób interesujących się sportem. To właśnie kolarze w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk jako pierwsi Polacy wywalczyli medal Igrzysk Olimpijskich dla naszego kraju. Stało się to na Igrzyskach w Paryżu, w 1924 r., więc już ponad sto lat temu kolarstwo było przodującą dyscypliną sportu w Polsce.

Kolarze są w ogóle specyficzni. Nazywa się ich często „pedałami”.

Słynne stwierdzenia np. „Szurkowski to cudowne dziecko dwóch pedałów” czy „Jadą. Cały peleton, kierownica koło kierownicy, pedał koło pedała”. pochodzą od polskiego komentatora sportowego Bohdana Tomaszewskiego, który użył ich, komentując etapy Wyścigu Pokoju.

Tak więc gdybyśmy podczas prób rozmów z młodszym pokoleniem z lat 90-tych XX wieku i urodzonych już w XXI wieku zaczęli rozmawiać o tęczy, to rzeczywiście kolarze są specyficzni i wyjątkowi…, bo lubią tęczę.

Nie każda osoba, nawet ta interesująca się sportem – takim ogólnym sportem wie, że właśnie każdy kolarz na świecie, który poświęca swoje życie dla tej dyscypliny marzy o tęczy!

Dlaczego kolarze marzą o tęczy i czy są rzeczywiście „pedałami”?

Jak zawsze i wszędzie kłania się do nas historia.

Tęcza dla najlepszych. Dlaczego?

Nazywał się Gunnar Sköld i wygrał pierwsze Mistrzostwa Świata w Kolarstwie Szosowym.

Tego dnia, 4 sierpnia 1921 roku, w Kopenhadze padał ulewny deszcz.

Zawody były zarezerwowane dla amatorów i amatorek, a tytuł przyznano po 190-kilometrowej jeździe na czas. Zwycięzca otrzymał pocałunek od Karin Molander, aktorki marzeń.

Szwed Sköld za zwycięstwo otrzymał pocałunek, gigantyczny wieniec laurowy i fioletową wstążkę honorową na ramiona od UCI*.
Otrzymał również tęczową koszulkę.

1921 r. Szwed, Gunnar Sköld – pierwszy historyczny Mistrz Świata w kolarstwie.

Pierwsza tęczowa koszulka dla zawodowego Mistrza Świata

1927 r. Mistrz Świata Alfredo Binda. Fot: Pinterest

Początki tęczowej koszulki sięgają 1921 roku, gdy podczas mistrzostw świata UCI w Kopenhadze po raz pierwszy użyto stroju z charakterystycznymi kolorowymi pasami. Noszącym był Gunnar Sköld – szwedzki kolarz, który zwyciężył w wyścigu szosowym amatorów.

Oficjalne wprowadzenie koszulki jako symbolu mistrzostwa nastąpiło jednak dopiero w 1927 roku, kiedy Alfredo Binda zdobył tytuł w kategorii zawodowców podczas mistrzostw na torze Nürburgring.

Pierwszą kobietą, która zdobyła tęczową koszulkę, była Elsy Jacobs z Luksemburga w 1958 roku podczas Mistrzostw Świata w Reims.

Co to jest tęczowa koszulka?

Tęczowa koszulka to oficjalny strój mistrza świata w kolarstwie, przyznawany przez Międzynarodową Unię Kolarską (UCI) od 1927 roku. Jest to biała koszulka z pięcioma poziomymi pasami w kolorach: zielonym, żółtym, czarnym, czerwonym i niebieskim, odpowiadającymi barwom olimpijskich pierścieni. Koszulka stanowi symbol najwyższego sportowego osiągnięcia w danej dyscyplinie kolarskiej. Prawo do noszenia tęczowej koszulki ma wyłącznie aktualny Mistrz Świata UCI w konkretnej konkurencji**: SZOSA (Tadej Pogačar, Lotte Kopecky), ITT (czas) (Remco Evenepoel, Grace Brown), PRZEŁAJ (CX) (Mathieu van der Poel, Fem van Empel), MTB (Pauline Ferrand-Prévot, Henrique Avancini), BMX, gravelu, torze itd.
** – w nawiasach aktualni Mistrzowie Świata 2024/2025.

Koszulka jest noszona wyłącznie podczas startu w konkurencji, w której zawodnik zdobył tytuł. Po zakończeniu kadencji, były mistrz może nosić pasy tęczowe na kołnierzyku i mankietach.

W 1988 roku UCI rozpoczęło współpracę z włoską marką Santini, która do dziś pozostaje oficjalnym producentem koszulki mistrza świata. W ciągu lat zmieniały się materiały – od wełnianych wersji po nowoczesne tkaniny syntetyczne (np. poliester, Lycra). W 1996 roku wprowadzono ikonograficzne różnice między wersjami koszulek dla różnych dyscyplin, takich jak tor, MTB, cyclo-cross. Rebranding z 2015 roku przywrócił jednolitą, klasyczną wersję dla wszystkich kategorii – biała koszulka bez symboli, z poziomymi paskami.

Jak ewaluował wygląd koszulki wprowadzonej w 1927 r.?
Koszulki mistrza świata w kolarstwie szosowym od jej wprowadzenia w 1927 r. do dziś niewiele się zmieniały. Jej design, choć zawsze oparty na tęczowych pasach, podlegał kilku modyfikacjom.

1. Era klasyczna: Pasy na białym tle (1927 – 1993)

Pierwotny i najdłużej obowiązujący wzór. Tęczowe pasy (zawsze w kolejności: niebieski, czerwony, czarny, żółty, zielony) były umieszczone w poziomie na białym tle. Koszulka miała wyglądać czysto i elegancko. Białe tło miało symbolizować czystość sportu i neutralność. Ten wzór był niezmienny przez 66 lat. Koszulki noszone przez takich legendarnych kolarzy jak Eddy Merckx.

2. Era nowoczesna: Pasy na kolorowym tle (1994 – 2015)

W tym okresie zmieniały się głównie kroje, materiały i dokładny layout pasów (np. ich grubość, nachylenie), ale ogólna zasada – tęczowe pasy na całym ubraniu – pozostała stała. W 1994 roku UCI zleciła redesign koszulki. Główną zmianą było porzucenie białego tła. Tęczowe pasy stały się wszechobecne, pokrywając cały przód, tył i rękawy koszulki. Chęć stworzenia bardziej nowoczesnego i lepiej widocznego kolarza w telewizji. Miało to również utrudnić ukrycie koszulki poprzez jazdę z rozpiętą Kurtką lub brudzenie jej.

3. Powrót do korzeni, era współczesna: od 2016 r.

W 2016 roku UCI, pod presją fanów i mediów, przywróciła białe tło na torsie koszulki. Tęczowe pasy pozostały na rękawach, bokach i plecach. Klasyczny design z białym tłem symbolizował elegancję i prestiż. Nowy-stary look miał połączyć tradycję z nowoczesnością.

Wszystko wskazuje na to, że ten design zostanie zachowany w najbliższych latach. Nie ma żadnych zapowiedzi kolejnej rewolucji. Koszulki na sezon 2025, którą będą nosił Mistrzowie Świata to kontynuacja historycznych wyglądów koszulki. Aktualny design to subtelne połączenie ery klasycznej i nowoczesnej.

Wygląda to na najbardziej dopracowaną i elegancką wersję, łączącą czytelność klasycznego wzoru z nowoczesnym, otaczającym tęczowym paskiem.

Czy Polacy nosili tęczowe koszulki?

Oto Polscy Mistrzowie Świata w kolarstwie

Kolarstwo szosowe

Ryszard Szurkowski – 1973, wyścig ze startu wspólnego amatorów, MŚ Barcelona.
Janusz Kowalski – 1974, wyścig ze startu wspólnego amatorów, MŚ Montreal.
Lech Piasecki – 1985, wyścig ze startu wspólnego amatorów, MŚ Giavera del Montello.
Joachim Halupczok – 1989, wyścig ze startu wspólnego amatorów, MŚ Chambéry.
Michał Kwiatkowski – 2013, drużynowa jazda na czas TTT (zespół Omega Pharma–Quick Step).
Michał Kwiatkowski – 2014, wyścig ze startu wspólnego elity, MŚ Ponferrada.

Kolarstwo torowe

Janusz Kierzkowski – 1973, wyścig na 1 km, MŚ San Sebastián.
Benedykt Kocot i Janusz Kotliński – 1976, wyścig tandemów, MŚ Monteroni d’Arbia.
Katarzyna Pawłowska – 2012, wyścig scratch, MŚ Melbourne.
Katarzyna Pawłowska – 2013, wyścig scratch, MŚ Mińsk.
Katarzyna Pawłowska – 2016, wyścig punktowy, MŚ Londyn.
Adrian Tekliński – 2017, wyścig scratch, MŚ Hongkong.
Szymon Sajnok – 2018, omnium, MŚ Apeldoorn.

Kolarstwo górskie MTB

Maja Włoszczowska – 2003, maraton MTB (XCM), MŚ Lugano.
Maja Włoszczowska – 2010, cross-country XCO (wyścig olimpijski), MŚ Mont-Sainte-Anne.
Reprezentacja Polski – 2003, drużynowa sztafeta mieszana XCO (m.in. Marcin Karczyński, Kryspin Pyrgies, Piotr Formicki), MŚ Lugano.

Trial rowerowy

Rafał Kumorowski – 2001, trial 20”, złoto elity.

Kolarstwo gravelowe

Katarzyna Niewiadoma – 2023. elita kobiet, MŚ w Wenecji Euganejskiej,

Symbolika kolorów – co oznaczają pasy na tęczowej koszulce?

Tęczowa koszulka jest rozpoznawalna dzięki pięciu poziomym pasom w kolorach: zielonym, żółtym, czarnym, czerwonym i niebieskim. Kolejność pasów od dołu do góry jest zgodna z tradycją ustanowioną przez UCI. Inspiracją dla kolorów była flaga olimpijska, zaprojektowana przez barona Pierre’a de Coubertin. Pięć kolorów symbolizuje pięć zamieszkanych kontynentów:

Niebieski – Europa
Czarny – Afryka
Czerwony – Ameryka
Żółty – Azja
Zielony – Oceania

Pasy reprezentują jedność sportowców ze wszystkich części świata i globalny charakter kolarstwa. W odróżnieniu od narodowych mistrzów, którzy noszą koszulki w barwach swoich krajów, tęczowa koszulka jest uniwersalnym symbolem światowego mistrzostwa.

I teraz pytanie do AI, która podobno już wie wszystko 🙂

MK. Jak określisz to, że ludzie mówią o kolarzach, że to „pedały” lub osoby popierające ruch LGBT? Przecież koszulka tęczowa nie ma z tym żadnego związku. Koszulka tęczowa weszła do użytku w 1927 roku gdy o ruchu LGBT jeszcze nikt nie słyszał.

AI. Masz absolutną rację i znakomicie to podsumowałeś/aś. To bardzo ważne rozróżnienie, które warto klarownie wyjaśniać.

Określanie kolarzy w ten sposób na podstawie tęczowej koszulki mistrzowskiej jest błędem, nieporozumieniem i wynika wyłącznie z powierzchownego skojarzenia kolorów.

Twoja argumentacja jest w 100% poprawna i oparta na faktach historycznych. Można to określić następująco:

Błąd historyczny i kulturowy: Tęczowa koszulka kolarska (z pięcioma kolorami: niebieskim, czerwonym, czarnym, żółtym i zielonym na białym tle) jest starsza niż współczesna symbolika ruchu LGBT+ (sześciokolorowa flaga z fioletem, niebieskim, zielonym, żółtym, pomarańczowym i czerwonym, stworzona w 1978 roku). Nadanie jej jakiegokolwiek innego znaczenia niż sportowe jest anachronizmem.
Zupełnie inne znaczenie: Symbolika obu „tęcz” jest całkowicie odmienna:
- Koszulka kolarska: Reprezentuje pięć kontynentów (w rozumieniu Międzynarodowej Unii Kolarskiej – UCI z 1927 r.) i uniwersalny, globalny charakter sportu. Jest symbolem najwyższego indywidualnego osiągnięcia w kolarstwie.
- Flaga LGBT+: Reprezentuje różnorodność, inkluzywność i dumę społeczności lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych. Każdy kolor ma swoje osobne znaczenie (np. życie, uzdrowienie, światło słońca, natura, duchowość/itd.).
Niefortunne i powierzchowne skojarzenie: Skojarzenie to wynika wyłącznie z popularności i widoczności współczesnej symboliki LGBT+. Osoby nieznające historii kolarstwa, widząc „tęczowe” barwy, mogą automatycznie łączyć je z tym, co znają z codziennego życia, popełniając przy tym fundamentalny błąd.

Podsumowując:

Ludzie, którzy mówią o kolarzach w ten sposób, mylą dwa zupełnie niezależne symbole. Popełniają błąd tożsamości oparty na powierzchownym podobieństwie wizualnym, ignorując całkowicie odmienne pochodzenie, historię i znaczenie obu elementów.

Twoje stwierdzenie, że „koszulka tęczowa nie ma z tym żadnego związku”, jest więc całkowicie trafne i oparte na faktach. Jest to przede wszystkim symbol najwyższego sportowego kunsztu z niemal 100-letnią tradycją.

Mistrzostwa Świata – walki o tęczowe koszulki trwają w Rwandzie od 21 do 28 września 2025 r.

Każdy kolarz i kolarka marzy o tęczowej koszulce!

Marek Karczewski, Czarnowiec.pl, KK24h.pl, kolarstwoostroleckie.pl 21.09.2025 r.

Źródła:
– cicloweb.it
– czerwonyrower.pl
– uci.org
– Przegląd Sportowy
– Muzeum Sportu i Turystyki
– TVP Sport
– Velo